Minister Donner is van mening dat de arboconvenanten, die sinds 1999 in veel branches zijn afgesloten, een groot succes zijn geweest. De vakcentrale FNV en FNV Bondgenoten denken daar anders over. Het ziekteverzuim is gedaald. Van de oorspronkelijke doelen op het terrein van arbeidsomstandigheden is echter weinig bereikt.
De bonden blijven inzetten op heldere wettelijke regels. Er is weinig vertrouwen dat vrijwillige afspraken, zoals arboconvenanten, evenveel opleveren. De arboconvenanten stonden in 1999 voor een nieuwe aanpak waarbij werkgevers en werknemers zelf afspraken maakten over de verbetering van de arbeidsomstandigheden. Dit experiment liep tot juli 2007. Alles bij elkaar deden 55 sectoren mee en was meer dan de helft van de Nederlandse beroepsbevolking erbij betrokken. De afspraken hadden betrekking op de belangrijkste arborisico’s in de diverse branches. Later kwamen daar afspraken over ziekteverzuim bij, speciaal op verzoek van de werkgevers. In totaal was met de convenanten ongeveer 250 miljoen euro gemoeid, waarvan werkgevers en werknemers tweederde hebben betaald en de overheid eenderde.
In oktober 2007 concludeerde minister Donner dat de convenanten een groot succes waren. Het ziekteverzuim is in convenantssectoren sterker gedaald dan in andere sectoren en de sectoren hebben heel veel activiteiten ontwikkeld. In een aantal sectoren zijn ook de arbeidsomstandigheden verbeterd. Donner heeft er dan ook alle vertrouwen in dat “ het project arboconvenanten de voorwaarden voor zelfregulering in arbeidsomstandighedenbeleid aanzienlijk heeft versterkt”.
Doelen niet bereikt
FNV Bondgenoten kijkt anders tegen dit “succes” aan. De oorspronkelijke doelstellingen op het gebied van arbeidomstandigheden zijn niet bereikt. Op macro-niveau zijn geen gezondheidseffecten meetbaar. En uit een interne evaluatie van FNV Bondgenoten bleek dat verreweg de meeste vakbondsbestuurders vonden dat de vakbeweging te weinig zichtbaar is geweest, werknemers te weinig zijn bereikt en de enorme inspanningen te weinig hebben opgeleverd.
FNV Bondgenoten concludeert dat er weinig reden is voor vertrouwen in zelfregulering als middel bij arbeidsomstandigheden. Zelfs als de convenanten succesvol waren, dan geldt dat alleen voor sectoren waar bereidheid bestaat om risico’s aan te pakken.
De bonden zetten daarom liever in op een heldere regelgeving voor iedereen. Aanvullende afspraken met werkgevers kunnen worden gemaakt indien mogelijk én als de vakbeweging duidelijk kan maken dat zij opkomt voor de werknemers.
Door Frans Marcelissen op Arbobondgenoten.nl
Lees ook:Afspraken over veilig werk en terugdringen verzuim leveren resultaat op
Lees ook:Sectoren zetten afspraken over veilig werken voort na afloop van contract
Lees ook:Ziekteverzuim daalt snelst in sectoren met arboconvenant
Lees ook:Maatwerk op arbogebied zorgt voor veilig en gezond werken
Lees ook:Eigen verantwoordelijkheid bij invullen arbobeleid werpt vruchten af